Η αρκαδική καταγωγή των Κύπριων

Ιστορικές ενδείξεις δηλώνουν σύνδεση Κύπρου με την πληγείσα περιοχή

ΤΟΥ ΦΡΙΞΟΥ ΔΑΛΙΤΗ (εφημερίδα Φιλελεύθερος)

Οι δεσμοί Κύπρου- Ελλάδας γνωστοί από αρχαιοτάτων χρόνων. Αυτό το οποίο δεν είναι γνωστό και το οποίο συζητείται αυτές τις μέρες είναι οι σχέσεις του Ελληνισμού της Κύπρου, ή τουλάχιστον κάποιων περιοχών του νησιού με την ευρύτερη περιοχή της Αρκαδίας και η οποία έχει να κάνει αρκαδική καταγωγή των Κυπρίων.

Ο πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας, Θεόδωρος Μαυρογιάννης μας εξηγεί τις ενδείξεις που υπάρχουν που φαίνεται να δείχνουν τη σύνδεση της Κύπρου με την περιοχή της Αρκαδίας και ειδικότερα την περιοχή που βλέπει προς τον κόλπο της Κυπαρισσία. Οι οποίες βέβαια χρειάζονται ακόμα περισσότερη επιστημονική μελέτη και τεκμηρίωση. Ωστόσο, είναι αρκετές για να δώσουν μια πρώτη εικόνα. «Υπάρχει μία μνεία στον Παυσανία τον περιηγητή, ο οποίος έζησε γύρω στο 170 μ.Χ, ότι ο Αγαπήνωρ από την Τεγέα, δηλαδή από την Αρκαδία, ίδρυσε την Παλαίπαφο. Αυτό είναι ένα στοιχείο της παράδοσης το οποίο μπορεί και να αμφισβητηθεί.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο δεδομένο. Ότι η ελληνική διάλεκτος την οποία μιλούσαν οι Έλληνες της Κύπρου από τον 11ο αιωνα π.Χ. ορίζεται από του γλωσσολόγους ως Αρκαδοκυπριακή», αναφέρει ο κ. Μαυρογιάννης. Υπάρχουν όμως και σοβαρά άλλα στοιχεία για τα οποία μπορεί να υπάρξει μία πρώτη σύνδεση. «Μια σοβαρή ένδειξη και ένα σοβαρότατο πρόβλημα είναι το ίδιο το όνομα του νησιού "Κύπρος". Χρειάζεται βέβαια περισσότερη έρευνα γι' αυτό. Είναι γνωστό ότι σε ανατολικές πηγές, το νησί ονομάζεται στην ύστερη εποχή του χαλκού Αλάσσια. Κάποια στιγμή εμφανίζεται το Κύπρος. Μνημονεύεται για πρώτη φορά το όνομα αυτό στον Όμηρο. (ΙΛΙΑΔΑ Λ' Ραψωδία στ.21-22). Υπάρχει δε μία μαρτυρία την οποία δεν έλαβε ποτέ κανείς σοβαρά υπόψη. Σε μία πινακίδα σε Γραμμική Β΄από το Μυκηναϊκό Ανάκτορο της Πύλου, το οποίο βρίσκεται στη Μεσσηνία, εμφανίζεται το όνομα: "Ku-pa-ri-si-jo", εδώ χρειάζεται η συμβολή των γλωσσολόγων, διότι όσον αφορά τοjo, πρόκειται για την ένδειξη του επιθέτου ή για την ένδειξη ενός πληθυντικού. Άρα μένει ένα τοπωνύμιο με την ένδειξη: "ku-pa-ri-si". Αυτή η ένδειξη η οποία πιστεύω ότι αποτελεί το μυκηναϊκό γλωσσικό υπόστρωμα του ονόματος Κύπρος. Οι πινακίδες που χρονολογούνται γύρω στο 1200-1150 π.Χ.

Οι Έλληνες άρχισαν να εγκαθίστανται στην Κύπρο από τα τέλη του 12ου αι., άρα χρονολογικά φαίνεται να συμπίπτει. Φαίνεται να υποδηλώνει μία γεωγραφική περιοχή της Αρκαδίας που θα μπορούσε να μετεγγραφεί πλέον σε αλφαβητική γραφή ως "Κύπρος", μολονότι πιστεύω ότι λύση του προβλήματος της προέλευσης των Μυκηναίων που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο, πρέπει να βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο της Περιστερίας, κοντά στη σημερινή Κυπαρισσία, στη Μεσηνία, λίγο νοτιότερα», εξηγεί. Τρία ακόμα στοιχεία, συνθέτουν ιστορικά στο σκηνικό σύνδεσης. «Γεωγραφικά βρισκόμαστε ανάμεσα στα όρια του Βασιλείου του Νέστωρος όπως περιγράφεται στον Όμηρο. Το βασίλειο εκτεινόταν από τις εκβολές του Αλφειού ποταμού μέχρι και την Μεσσηνία. Στον Όμηρο, εμφανίζεται ένα επίθετο. Ο Πύλος του Νέστωρος, εμφανίζεται με το επίθετο Ημαθόεις. Όσοι γνωρίζουν την γεωγραφία της αρχαίας Κύπρου, αντιλαμβάνονται ότι το όνομα αυτό σε αρκαδοκυπριακή διάλεκτο απαντάνται στο τοπωνύμιο Αμαθούς. Όταν ο Όμηρος αναφέρεται στον Αμαθόειταν Πύλο εννοεί ολόκληρο τον Κόλπο της Κυπαρισσίας. Ημαθόεις- Αμαθούς σημαίνει η μεγάλη αμμουδιά. Λίγο- πολύ μεταφέρεται αυτό το γεωγραφικό πλαίσιο στην περιοχή αυτή προς την Αμαθούντα που είναι ανατολικά του ακρωτηρίου».

Παράλληλα ο Στράβων αναφέρει ότι υπάρχουν τρεις πόλεις με το όνομα Πύλος. Μία στις εκβολές του Αλφειού, μία άλλη που ονομάζει τριφυλλιακό ή Αρκαδικό Πύλο και μια Τρίτη τη Μεσσηνιακή Πύλο. Ο Στράβων περιγράφοντας τη περιοχή νότια της Ζαχάρως αναφέρει ένα ποτάμι με το όνομα Άμαθος». Επίσης, δυτικά υπάρχει ως γνωστό το Κούρειο όπου βρίσκεται και το Ιερό του Απόλλωνος Υλάτη. Στον Ηρόδοτο, το Κούρειο, ονομάζεται, Αργείον Κτίσμα, όμως εμείς ξέρουμε από τον Στράβωνα ότι και η Τεγέα μεγάλη πόλη της Αρκαδία, είναι κτίσμα Αργίων, άρα ο Ηρόδοτος πρέπει να εννοεί Αρκάδων κτίσμα. Επιπλέον, ανάμεσα στα βουνά της Ζαχάρως και της Κυπαρισσίας, έχουμε ένα πολύ μεγάλο Ιερό, το Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα. Η επίκληση Επικούρειος είναι των κλασσικών χρόνων, υποψιάζομαι ότι η επίκληση των αρχαϊκών χρόνων, ήταν Κούρειος και ότι έχει σχέση με το Κούρειο της Κύπρου. Στον ναό του Απόλλωνα Υλάτη (υλάτης σημαίνει προστάτης των δασών), οι αρχαιολόγοι τεκμηριώνουν δεντρολατρεία. Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, είναι ο μοναδικός σε ολόκληρο τον κλασικό κόσμο που δεν έχει λατρευτικό άγαλμα, αλλά, υπάρχει ένας κορινθιακός κύων που υποκαθιστά τη δεντρολατρεία. Λίγο δυτικότερα στην περιοχή βρίσκεται το Λύκειο Όρος, η ιερή κοιτίδα των Αρκάδων. Στην κορυφή υπήρχε ένα περίφημο Ιερό του Διός Λυκέου και πιστεύω ότι το τοπωνύμιο του Ολύμπου στο Τρόοδος συνδέεται με την κορφή του Λυκέου όρους, η οποία επίσης ονομαζόταν Όλυμπος. Συνεπώς η κοιτίδα των Αρκάδων της Κύπρου, πρέπει να είναι όλη η ορεινή περιοχή, ανάμεσα στη Μίνθη, το Λύκειο και το Τετράζιον».

Σημ: Στην περιοχή αυτή, έδωσαν μάχη, οι Κύπριοι Δασοπυροσβέστες στο χωριό Θεισόα από την Τρίτη το βράδυ μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης 29/08/2007.