Από χθές τα μεσάνυχτα, επιτέλους ξεφορτωθήκαμε ένα από τα τελευταία κατάλοιπα της Αγγλοκρατίας: τη Λίρα !!!
Βέβαια κάποιοι φρόντισαν να μας αφήσουν και μια κουτσουλιά: το σέντ αντί του λεπτού.
Για την ιστορία, τα Σέντς μπήκαν στη ζωή μας, μόλις το 1983, αντικαθιστώντας τα Μίλς.
Τουναντίον, το Λεπτό, ως νομισματική μονάδα, πέραν του ότι ήταν η υποδιαίρεση της Δραχμής, ήταν η ελληνική ονομασία για το μικρότερο ιουδαϊκό χάλκινο νόμισμα, επί Ρωμαϊκής περιόδου. Αναφέρεται μάλιστα και στην Καινή Διαθήκη (Μάρκος 12:42, Λουκάς 12:59, 21:2). Εκτός από τη Ρωμαϊκή περίοδο, το Λεπτό συνέχισε να υπάρχει και να χρησιμοποιείται ως νόμισμα και κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Η ονομασία του Λεπτού, οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι ήταν εξαιρετικά λεπτό και ελαφρύ, γι΄αυτό εξ΄ άλλου ήταν πάντοτε μικρής αξίας.
Συνεπώς, το Λεπτό, δεν έχει ιστορία σ' αυτό το τόπο, μόλις 25 ετών όπως το Σεντ. Υπήρξε και κυκλοφορούσε στον ευρύτερο ελληνικό χώρο (συμπεριλαμβανομένου φυσικά και της Κύπρου) για χιλιετίες !!! Αλλά και αυτό να μην συνέβαινε, από τη στιγμή που έτσι υιοθετήθηκε στην Ελλάδα, για εθνικούς και μόνον λόγους, θα έπρεπε να πράξουμε κι εμείς το ίδιο. Γιατί πάλι εμείς οι Κυπραίοι, σόνι και καλά να πρέπει διαφέρουμε από τους αδελφούς ελλαδίτες, και μάλιστα κατά τα τρόπο ¨μπασταρδεμένο¨ (από τη μιά Ευρώ αντί Euro, αλλά από την άλλη Σεντ αντί Λεπτό)?
Καλώς ήρθες λοιπόν Ευρώ. Αλλά και καλώς ήρθες Λεπτό...
Στο καλό Λίρα και πάρε μαζί σου και το Σεντ...
Καλή χρονιά σε όλους μας...
-Λεωνίδας ο Φιλόκυπρος-
Εγώ δεν έχω πρόβλημα με τα σεντ. Κατ' αρχάς, η λέξη (όπως γνωρίζεις) δεν είναι αγγλική, αλλά λατινική. Δεν το βρίσκω καθόλου κακό να υπάρχει μια μικρή διαφοροποίηση με την Ελλάδα, ούτε και να χρησιμοποιείται μια ξένη λέξη - νοουμένου ότι στον κόσμο είναι σαφώς περισσότερο εμπεδωμένη απ' ό,τι η ελληνική (όπως συμβαίνει π.χ. με τη λέξη "κομπιούτερ"). Επίσης, ας μη θεωρούμε τη λέξη σεντ ως κατάλοιπο της αποικιοκρατίας, για να μην αδυνατίζουν τα φώτα από τα πραγματικά (δηλ. σοβαρά) κατάλοιπά της, τα οποία είναι οι στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο και η επεμβατική πολιτική του ΗΒ στις διεθνείς σχέσεις της Κύπρου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠράγματι, η λέξη σέντ είναι λατινογενής και η ακριβής ελληνική μετάφραση είναι "εκατοστά".
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην Κύπρο όμως δεν ομιλείται η λατινική αλλά η ελληνική. Είναι μια πραγματικότητα, που είτε σε κάποιους αρέσει και είναι περήφανοι είτε δεν αρέσει, θα πρέπει να την παραδεχτούμε. Και για να σταματήσουμε στην Κύπρο να τραυλίζουμε όταν μιλανε ωσάν να πάσχουμε από νοητική υστέρηση, θα πρέπει να παύσουμε να βιάζουμε παρά φύση και κατ' εξακολούθηση τη γλώσσα μας. Γι' αυτό και αντί της λέξης Κομπιούτερ, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται η λέξη Υπολογιστής, όπως και αντί της λέξης Άμπουλας το Ασθενοφόρο κ.ο.κ.. Υπόψη, ότι μια υβδιδική και νοθευμένη γλώσσα, στερείται βαθύτερου συναισθήματος και εννοιολογικής σημασίας(σόρρυ αντί συγνώμη ή μπάϊ αντί γειά=υγεία και τέλος σέντ αντί λεπτό=λεπτό και άνευ πολλής αξίας νόμισμα).
Η διαφοροποίηση μας από τους αδελφούς ελλαδίτες στον εν λόγω θέμα αλλά και γενικότερα, έχει αλυσιδωτές και ευρύτερες δυσμενείς δια εμάς επιδράσεις. Εάν πάντως, επιθυμούμε σαν Κύπριοι να επιτύχουμε την συμπαράταξη των ελλαδιτών στο πλευρό μας, στον αγώνα για απελευθέρωση της κατεχόμενης γής μας, θα πρέπει να φροντίσουμε να κατανοήσουν ότι είμαστε και ανήκουμε στο ίδιο έθνος. Καιαυτό δεν επιτυχαίνεται σίγουρα με διαφοροποιήσεις.
Τέλος, το σέντ, πράγματι δεν είναι το άμεσο κατάλοιπο της Αγγλοκρατίας όπως ήταν η λίρα. Προήλε όμως από κατάλοιπα της αγγλοκρατίας που παρέμειναν στα μυαλά ορισμένων στην Κύπρο, και μετουσιώθηκαν δυστυχώς σε σκέψη.
Συμφωνώ,"Εξω οι βάσεις των εγγλέζων από Κύπρο". "Έξω και η λίρα και το σέντ".
Φίλε "παρμπρίζ" (ή μάλλον καλύτερα "ανεμοθώρακα"!), επέτρεψε μου να έχω διαφορετική άποψη. Είναι βαθιά πεποίθηση μου ότι η Κυπριακή διάλεκτος, όχι μόνο δεν αποτελεί αίτιο του "τραυλισμού" των Κυπρίων, αλλά τουναντίον, έχει τη απίστευτη δυναμική να αποτελεί αστείρευτη πηγή λεξιλογικού πλούτου (από το "συνάω" προέρχεται η σύναξη, από το "θορώ" η όραση, από το "λάμνω" το παρελαύνω, από το "στρούθος" ο στρουθοκάμιλος κ.α). Επιμένω, πως η ρίζα του κακού είναι ο βιασμός που διαπράττεται κατά της γλώσσας, με την αχρείαστη και συχνά συμπλεγματικού ή επιδεικτικού τύπου (δεν αναφέρομαι φυσικά στο απλό Κύπριο) χρησιμοποίηση ξένων λέξεων, κυρίως της αγγλικής. Δημιουργείται έτσι δυστυχώς, μια "υβριδική γλωσσικολογική περιρρέουσα ατμόσφαιρα", που καθηλώνει τη καθομιλουμένη γλώσσα σε νηπιακό επίπεδο, και θυματοποιεί κυρίως τον απλό-χαμηλής μόρφωσης πολίτη. Είναι άλλωστε αναντίλεκτο γεγονός, πως τα κέντρα εγκεφάλου που αφορούν την κατανόηση και την εκπομπή της γλώσσας, για να λειτουργούν με ταχύτητα και δημιουργικότητα, απαιτούν τη μέγιστη λογική συνέχεια (ωσάν μια μαθηματική εξίσωση), που δυστυχώς η υβριδική γλώσσα δεν προσφέρει (κάνε μια προσωπική δοκιμή και θα το αντιληφθείς!). Τέλος, όσο συναίσθημα και να βάλει κάποιος στο "θέκκιου" ή στο "μπάι", προσωπικά δεν με πείθει. Ούτε μπορώ να δέχθώ ότι η "άμπουλα" και το "άξιτε", έχουν την ίδια βαρύτητα με το "ασθενοφόρο" και το "δυστύχημα" (εάν υπάρχουν νεκροί ή τραυματίες) ή το "ατύχημα (εάν υπάρχουν μόνο υλικές ζημιές).
ΑπάντησηΔιαγραφήΥ.Γ.: Δέχομαι πως ενίοτε, η χρήση μιας αυτό καθ' αυτό ξενόφερτης λέξης ή ελληνοποιημένης λέξης, είναι επιβεβλημένη. Παρενθετικώς, και χωρίς να επιθυμώ να περιαυτολογήσω, αλλά για να δηλώσω την ανάγκη της γνώσης ξένων γλωσσών, ομιλώ απταίστως την Αγγλική και τη Γαλλική. Τελευταίως, το παλεύω και με την Ιταλική. Είμαι όμως κάθετα εναντίον, της μη επιβεβλημένης, της αχρείαστης ή της συμπλεγματικού-επιδεικτικού τύπου χρησιμοποίησης ξένων λέξεων.
(Του Άκι Μικρομάτη)
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκφράστηκε η άποψη ότι στην Ελλάδα ως σκεπτικό για την ονομασία των υποδιαιρέσεων του ευρώ σε "λεπτά" υπήρξε το γεγονός ότι και της δραχμής, του προηγούμενου νομίσματος, οι υποδιαιρέσεις ονομάζονταν "λεπτά". Κι ότι κατ' επέκταση και στην Κύπρο εκείνο που οδήγησε στην ονομασία των υποδιαιρέσεων του ευρώ σε "σεντ" είναι το γεγονός ότι και της λίρας, του προηγούμενου νομίσματος, οι υποδιαιρέσεις ονομάζονταν επίσης "σεντ". Πιστεύω ότι εκείνο που οδήγησε την Ελλάδα στην εισαγωγή του όρου "λεπτά" για τις υποδιαιρέσεις του ευρώ δεν είναι η κεκτημένη ταχύτητα από τα καθιερωμένα κατά την εποχή ισχύος του προηγούμενου νομίσματος, αλλά η εκτίμηση και ο σεβασμός προς ό,τι κληρονόμησε ο σύγχρονος ελληνισμός από τον πολιτισμό και την ιστορία των προγόνων και προς ό,τι ο ελληνισμός πρόσφερε στον παγκόσμιο πολιτισμό. Η Ελλάδα έδωσε μάχη στην Ευρώπη για να αναγράφεται η ονομασία του ευρωπαϊκού νομίσματος στα χαρτονομίσματα και με ελληνικούς χαρακτήρες και την κέρδισε, όπως όλοι μπορούμε να διαπιστώσουμε. Βλέπουμε ότι η ονομασία του νομίσματος με ελληνικούς χαρακτήρες είναι με κεφαλαία γράμματα, ακριβώς κάτω από την ονομασία του νομίσματος με λατινικούς χαρακτήρες. Έτσι οι δύο ονομασίες είναι αναγραμμένες σε πλήρη ισοτιμία. Αυτό το αναφέρω σαν μια απόδειξη της εκτίμησης των Ελλήνων προς την ελληνική γλώσσα, την ελληνική γραφή, την ελληνική κληρονομιά. Το ίδιο αίσθημα εκτίμησης τους οδήγησε στην ονομασία των υποδιαιρέσεων του ευρώ σε "λεπτά". Γιατί, εκτός από το γεγονός ότι τα λεπτά είναι αρχαιότατη ελληνική νομισματική μονάδα, λεπτά ονόμασαν οι Έλληνες και τα χάλκινα κέρματα που έκοψε ο Καποδίστριας το 1828 και 1831 ως υποδιαίρεση του πρώτου ελληνικού νομίσματος και που ήταν φτιαγμένα από το μέταλλο των τουρκικών πυροβόλων τα οποία οι Έλληνες αγωνιστές πήραν ως λάφυρα στον αγώνα για την εθνική τους ανεξαρτησία. Η λέξη σεντ, που ορθώς παραμένει ανάλλαχτη (χωρίς το -ς) στον πληθυντικό, σημαίνει εκατοστό και δεν είναι ονομασία, όπως δεν είναι ονομασία το δέκατο ή το εικοστό κ.λ. Επομένως ονομάζοντας σεντ τις υποδιαιρέσεις του ευρώ, στην ουσία τις αφήνουμε γυμνές από όνομα. Οι Έλληνες όμως δίνουν όνομα στις υποδιαιρέσεις του ευρώ ονομάζοντάς τες λεπτά, όπως δίνουν και στο ποσό των πέντε ευρώ που ονομάζουν, ανεπίσημα έστω, τάλιρο, όπως δίνουν και οι Άγγλοι την ονομασία σελίνια στις υποδιαιρέσεις της λίρας, όπως δίναμε κι εμείς παλαιότερα τις ονομασίες δεκάρα, εικοσάρα (κι όχι δέκατο ή εικοστό). Αλλά και πρακτικά οφέλη θα προκύψουν για Ελλαδίτες και Κυπρίους στα ταξίδια, εμπορικές συναλλαγές, οικονομικές εκθέσεις, χρηματιστήριο κ.λ. με την επικράτηση του όρου "λεπτά". Ο όρος σεντ, μπορεί απλώς να παραμένει ως τυπικό, καθαρά μαθηματικό διακριτικό της αξίας των υποδιαιρέσεων του ευρώ. Θέλω να τελειώσω λέγοντας ότι, αν κι εμείς θέλουμε να τρέφουμε την ίδια εκτίμηση που τρέφει ο υπόλοιπος ελληνισμός προς τη γλώσσα και το ιστορικό παρελθόν του, θα λέμε κι εμείς τα σεντ λεπτά.
- Ο Άκις Μικρομάτης είναι φιλόλογος, συγγραφέας